ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

ΚΑΠΝΙΣΜΑ

Κωδικός Μαθήματος:	ΒΕ2300

Υπεύθυνος Καθηγητής:	Χατζόγλου Χρυσή, Καθηγήτρια

Άλλοι Διδάσκοντες:	Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης

ECTS:	2.00

Τύπος\|Είδος Μαθήματος:	ΕΠ \| ΥΠΟΒΆΘΡΟΥ

Εξάμηνο Διδασκαλίας:	14o Εξάμηνο

Ώρες την Εβδομάδα:	2 Ώρες

Συνολικός χρόνος (Ώρες Διδασκαλίας + Φόρτος Εργασίας Φοιτητή)	54 Ώρες

Προαπαιτούμενα:	ΟΧΙ

Γλώσσα Διδασκαλίας:	Διδασκαλίας: Ελληνική Εξετάσεων: Ελληνική

Διαθέσιμο για Erasmus:	ΟΧΙ

Διαλέξεις Εξαμήνου:	Λεπτομέρειες/Διαλέξεις

Τρόπος Διδασκαλία:	Διαλέξεις Τεχνικές Βιωματικής Μάθησης Οι παρουσίες στις διαλέξεις και στις τεχνικές βιωματικής μάθησης δεν είναι υποχρεωτικές. Οι διαλέξεις περιλαμβάνουν παρουσιάσεις σε power point και όπου απαιτείται γίνεται προβολή video. Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω του ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού περιβάλλοντος (e-Class) του Τμήματος Ιατρικής. Το πρόγραμμα διαλέξεων, οι μαθησιακοί στόχοι, η σχετική βιβλιογραφία, τα αρχεία παρουσίασης των διαλέξεων, όπως και όλες οι σχετικές με το μάθημα πληροφορίες αναρτώνται στη σελίδα του μαθήματος στο e-class Επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class.uth.gr.

Μέθοδος Αξιολόγησης:	Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνική Μέθοδοι Αξιολόγησης: Τελική προφορική εξέταση σε θέματα κρίσης και ανάλυσης στο περιεχόμενο του μαθήματος.

Αντικειμενικοί Στόχοι/Επιδιωκόμενα Αποτελέσματα:	Το μάθημα αποτελεί το βασικό υπόβαθρο για την κατανόηση της ανάγκης διακοπής και μη έναρξης του καπνίσματος, αφού το κάπνισμα αποτελεί την κυριότερη και μία από τις συχνότερες αιτίες πρώιμης και επιτρεπτής νοσηρότητας και θνησιμότητας στις αναπτυγμένες χώρες. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην απόκτηση βασικών γνώσεων για το πολυδιάστατο πρόβλημα του εθισμού στη νικοτίνη. Επίσης, αναφέρεται στην πολυπλοκότητα της συμπεριφορά του εθισμού, που πρέπει να έχει ποικίλες προσεγγίσεις από το βιολογικό επίπεδο μέχρι το επίπεδο της συμπεριφοράς. Με αυτή την έννοια το μάθημα αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία ο φοιτητής θα αναπτύξει δεξιότητες με στόχο την προσέγγιση και την επικοινωνία με τους καπνιστές, όπως επίσης και την παροχή οργανωμένης και αποτελεσματικής βοήθειας για τη διακοπή του καπνίσματος. Τέλος, στόχο του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους φοιτητές της σημασίας του ελέγχου του καπνίσματος στα πλαίσια άσκησης του επαγγέλματος του γιατρού όλων των ειδικοτήτων. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση να: • Κατανοεί τη χρονιότητα της εξάρτησης από τη νικοτίνη και τα κύρια βήματα των κατευθυντήριων οδηγιών για τη διακοπή του καπνίσματος. • Παρέχει αποτελεσματική συμβουλευτική παρέμβαση στους καπνιστές είτε είναι κινητοποιημένοι είτε όχι για διακοπή του καπνίσματος. • Αναπτύξει αποτελεσματικές δεξιότητες στην επικοινωνία με τους καπνιστές και να χρησιμοποιεί τις γνώσεις που θα αποκτήσει σε πραγματικές συνθήκες εργασίας. • Παίρνει μια στάση ενσυναίσθησης προς τον καπνιστή. • Προετοιμάζει τους καπνιστές για διακοπή του καπνίσματος, συζητώντας τα κυριότερα εμπόδια για την επιτυχία στη διακοπή και βοηθώντας στην οργάνωση ενός πλάνου για τη διακοπή του καπνίσματος. Γενικές Ικανότητες Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών. Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις. Λήψη αποφάσεων. Αυτόνομη εργασία. Ομαδική εργασία. Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

URL Μαθήματος :

Περιγραφή Μαθήματος:	Ενότητα 1: Εισαγωγή • Ιστορία του καπνίσματος. • Το κάπνισμα σαν χρόνια νόσος. • Ορισμός του καπνίσματος. • Το μέγεθος του προβλήματος. • Έναρξη του καπνίσματος. • Επιδημιολογικά δεδομένα του καπνίσματος. Ενότητα 2: Βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία. • Θνησιμότητα σχετιζόμενη με το κάπνισμα. • Κάπνισμα και προσδόκιμο επιβίωσης. • Βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος στους ενήλικες. • Βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος στο έμβρυο, στα νεογνά και στα παιδιά. Ενότητα 3: Δευτερογενές και Τριτογενές κάπνισμα 3.1. Παθητικό ή δευτερογενές κάπνισμα. • Ορισμός δευτερογενούς (παθητικού) καπνίσματος • Επιδημιολογικά δεδομένα παθητικού καπνίσματος • Επιπτώσεις παθητικού καπνίσματος στους ενήλικες. • Επιπτώσεις παθητικού καπνίσματος στα παιδιά. • Προστασία από την έκθεση σε παθητικό κάπνισμα. 3.2. Τριτογενές κάπνισμα. • Ορισμός τριτογενούς καπνίσματος • Επιδημιολογικά δεδομένα τριτογενούς καπνίσματος. • Επιπτώσεις τριτογενούς καπνίσματος. • Προστασία από την έκθεση σε τριτογενές κάπνισμα. Ενότητα 4: Νευροβιολογία και φυσιολογία της εξάρτησης από τον καπνό. • Νικοτίνη και άλλες προσθετικές ουσίες στον καπνό. • Ορισμός εξάρτησης. • Μηχανισμοί εξάρτησης από τη νικοτίνη. • Ντοπαμινεργική θεωρία της εξάρτησης. • Συστήματα που επηρεάζονται από τις εξαρτησιογόνες ουσίες. • Συμπτώματα στέρησης από τη νικοτίνη. Ενότητα 5: Διακοπή Καπνίσματος 5.1. Οφέλη διακοπής καπνίσματος. Βραχυχρόνια και μακροχρόνια οφέλη: • Καρδιαγγειακό σύστημα. • Αναπνευστικό σύστημα. • Άλλα συστήματα του οργανισμού. • Οφέλη διακοπής του καπνίσματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. • Γενική επιβίωση. • Ποιότητα ζωής. 5.2. Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διακοπή του καπνίσματος. • Αναγκαιότητα αντιμετώπισης του καπνίσματος. • Αποτελεσματικές τεχνικές στη διακοπή του καπνίσματος. • Διεθνείς οδηγίες για τη διακοπή του καπνίσματος. • Στρατηγική προσέγγισης των 5 Α. • Στρατηγική προσέγγισης των 5 R. 5.3. Φαρμακευτική αγωγή για τη διακοπή του καπνίσματος. • Αναγκαιότητα φαρμακοθεραπείας για τη διακοπή του καπνίσματος. • Εγκεκριμένη φαρμακοθεραπείας για τη διακοπή του καπνίσματος. • Θεραπεία με υποκατάστατα νικοτίνης. • Θεραπεία με βαρενικλίνη. • Θεραπεία με βουπροπιόνη. • Μελλοντικές κατευθύνσεις. 5.4. Λοιπή θεραπευτική αντιμετώπιση για τη διακοπή του καπνίσματος. • Μη φαρμακολογικές θεραπείες για τη διακοπή του καπνίσματος. • Συμβουλευτική παρέμβαση στη διακοπή του καπνίσματος. • Βραχεία συμβουλή στη διακοπή του καπνίσματος. • Ομαδική και ατομική παροχή συμβουλών. • Άλλες μη φαρμακολογικές μέθοδοι όπως η ενεργητική τηλεφωνική παροχή συμβουλών, αυτοβοήθεια κα). • Αντιμετώπιση εμποδίων στη θεραπεία εξάρτησης από τη νικοτίνη. 5.5. Διακοπή καπνίσματος σε ειδικούς πληθυσμούς. • Καπνιστές με συχνές παθήσεις του αναπνευστικού. • Καπνιστές με καρδιαγγειακά νοσήματα. • Καπνιστές με ψυχιατρικές παθήσεις. • Νοσηλευόμενοι καπνιστές. • Καπνίστριες σε εγκυμοσύνη ή θηλασμό. • Καπνιστές κάτω των 20 ετών. • Καπνιστές λίγων τσιγάρων ημερησίως. 5.6. Σενάρια διακοπής καπνίσματος με βιωματικές τεχνικές. Ενότητα 6 Υποτροπή καπνισματικής συνήθειας – αντιμετώπιση. • Ορισμοί υποτροπής και εκτροπής. • Συχνότητα υποτροπής. • Παράγοντες κινδύνου υποτροπής. • Κατανόηση υποτροπής. • Στρατηγικές πρόληψης υποτροπής. • Αποτελεσματικότητα πρόληψης. • Αντιμετώπιση υποτροπής. Ενότητα 7: Τεχνικές κινητοποίησης καπνιστών. • Θεωρίες αλλαγής συμπεριφοράς. • Συνέντευξη κινητοποίησης. • Παρουσίαση videos με αναποτελεσματικές και αποτελεσματικές συνεντεύξεις για τη διακοπή του καπνίσματος. • Πρακτική άσκηση σε τεχνικές αλλαγής συμπεριφοράς καπνιστών με βιωματικές τεχνικές. Ενότητα 8: Οργάνωση ιατρείου διακοπής του καπνίσματος. • Αναγκαιότητα αναγνώρισης των καπνιστών στη σύγχρονη, καθημερινή κλινική πράξη. • Ιατρικό ιστορικό. • Κλινική εξέταση. • Ιστορικό καπνίσματος. • Παρακλινικός έλεγχος όταν απαιτείται. • Προσδιορισμός βαθμού εξάρτησης και κινητοποίησης για διακοπή του καπνίσματος. • Κριτήρια μεγάλου βαθμού εξάρτησης από τη νικοτίνη. • Προσδιορισμός του εκπνεόμενου CO (eCO). • Δείκτες ανάγκης αυξημένης παρακολούθησης. • Επισκέψεις επανελέγχου. Ενότητα 9: Άλλα προϊόντα καπνού. • Ηλεκτρονικά Συστήματα Παροχής Νικοτίνης (ENDS). • Ορισμός ENDS. • Κατηγοριοποίηση και χαρακτηριστικά ENDS. • Προώθηση ENDS. • Επιπολασμός ENDS. • Λόγοι έναρξης ENDS. • Επιπτώσεις στην υγεία από τη χρήση ENDS. • Χρήση ENDS για διακοπή του καπνίσματος. • Οδηγίες από τους διεθνείς οργανισμούς – νομικό πλαίσιο. • Θερμαινόμενο τσιγάρο.

Συνιστώμενη βιβλιογραφία:	Επιστημονικά άρθρα διεθνούς βιβλιογραφίας δημοσιευμένα σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά. Διεθνείς και ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες για τη διακοπή του καπνίσματος.