-->

ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ Ι



Κωδικός Μαθήματος: ΒΕ1101
Υπεύθυνος Καθηγητής: Βασιλάκη Άννα, Επίκουρος Καθηγήτρια - Μόνιμη
Άλλοι Διδάσκοντες: Ν. Σακελλαρίδης, Ν. Πιτσίκας, Ε. Ασπροδίνη, Κ. Δήμας, προσκεκλημένοι ομιλητές
ECTS: 6.00
Τύπος|Είδος Μαθήματος: ΥΠ | ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉΣ ΠΕΡΙΟΧΉΣ
Εξάμηνο Διδασκαλίας: 5o Εξάμηνο
Ώρες την Εβδομάδα: 8 Ώρες
Συνολικός χρόνος (Ώρες Διδασκαλίας + Φόρτος Εργασίας Φοιτητή) 194 Ώρες
Προαπαιτούμενα: ΟΧΙ
Γλώσσα Διδασκαλίας: Ελληνικά Αγγλικά
Διαθέσιμο για Erasmus: ΝΑΙ
Διαλέξεις Εξαμήνου: Λεπτομέρειες/Διαλέξεις
Τρόπος Διδασκαλία: Διαδικτυακά & δια ζώσης. Χρήση Τ.Π.Ε. στη διδασκαλία: • Χρήση επικαιροποιημένου εποπτικού υλικού των διαλέξεων σε ηλεκτρονική μορφή • Χρήση διαδικτυακής εφαρμογής Microsoft Teams για την πραγματοποίηση των διαλέξεων του μαθήματος κατά τη διάρκεια της πανδημίας • Χρήση διαδικτυακής εφαρμογής Microsoft Teams για την επικοινωνία με τους φοιτητές (αποστολή γραπτών μηνυμάτων/βιντεοκλήσεις και αποστολή εργασιών) • χρήση διαδικτυακής εφαρμογής (http://www.icp.org.nz) για την εξάσκηση των φοιτητών στην φαρμακοκινητική κατά τη διάρκεια της διάλεξης on-line καθώς και off-line από τον κάθε φοιτητή για την εξάσκησή τους σε χρόνο της επιλογής τους. Χρήση Τ.Π.Ε. στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση: • εκπαίδευση στη χρήση αυτοματοποιημένου συστήματος ανάλυσης για τον προσδιορισμό επιπέδων φαρμάκων σε βιολογικά δείγματα ασθενών στο πλαίσιο της εργαστηριακής άσκησης «Κλινική Εφαρμογή Φαρμακοκινητικής». Η άσκηση πραγματοποιείται στο Εργαστήριο Κλινικής Φαρμακολογίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας • χρήση του προγράμματος OBSim: Organ Bath Simulation (http://spider.science.strath.ac.uk/sipbs/software_sims.htm) και υπολογιστικών φύλλων (Excel) για την υλοποίηση της εργαστηριακής άσκησης «Φαρμακοδυναμική & Φάρμακα του ΠΝΣ: Δράσεις ακετυλοχολίνης & ατροπίνης σε παρασκεύασμα ειλεού (πείραμα προσομοίωσης in silico)». Η άσκηση διεξάγεται στο Εργαστήριο Πληροφορικής (30 σταθμοί εργασίας) και η χρήση των προγραμμάτων πραγματοποιείται από τον κάθε φοιτητή ξεχωριστά (4 ομάδες φοιτητών, σύνολο 120 φοιτητές). Σε περίπτωση συνέχισης της πανδημίας η άσκηση πραγματοποιείται κατά ανάλογο τρόπο διαδικτυακά μέσω Microsoft Teams. • Στην περίπτωση συνέχισης της πανδημίας, η εργαστηριακή άσκηση «Φάρμακα του ΚΝΣ: Μελέτη της δράσης διαφόρων δόσεων του ανταγωνιστή των NMDA υποδοχέων κεταμίνη επί των ψυχοκινητικών δραστηριοτήτων του επίμυος (πείραμα σε αρουραίους in vivo)» θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά μέσω Microsoft Teams. Η άσκηση θα περιλαμβάνει ένα θεωρητικό μέρος (εισαγωγή στη συμπεριφορική φαρμακολογία) καθώς και παράθεση συμπεριφορικών προτύπων άγχους, μνήμης, κατάθλιψης και σχιζοφρένειας τα οποία θα καλούνται να σχολιάσουν οι φοιτητές/φοιτήτριες. Χρήση Τ.Π.Ε. στην επικοινωνία με τους φοιτητές: • ανάρτηση του εποπτικού υλικού των διαλέξεων σε ηλεκτρονική πλατφόρμα (e-class) του Τμήματος Ιατρικής • ανάρτηση του εβδομαδιαίου προγράμματος διαλέξεων και των εργαστηριακών ασκήσεων στο e-class • ανάρτηση όλων των ανακοινώσεων σε ηλεκτρονικές πλατφόρμες του Τμήματος Ιατρικής • συμπλήρωση ηλεκτρονικού φύλου αξιολόγησης από τον κάθε φοιτητή • ηλεκτρονική επικοινωνία με τους φοιτητές που αφορούν σε επιστημονικά ή διοικητικά θέματα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια του εξαμήνου
Μέθοδος Αξιολόγησης: Η γλώσσα αξιολόγησης είναι η ελληνική (εκτός από την περίπτωση των φοιτητών Erasmus οι οποίοι εξετάζονται στα Αγγλικά). Αξιολόγηση του μαθήματος: γραπτές εξετάσεις με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, ερωτήσεις σύντομης απάντησης, επίλυση προβλημάτων ή/και συνδυασμό αυτών. Αξιολόγηση των εργαστηριακών ασκήσεων: γραπτή εξέταση μετά από κάθε άσκηση με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής ή/και παράδοση εργασίας. Στον τελικό βαθμό συνυπολογίζονται οι βαθμολογίες της εξέτασης του μαθήματος και των εργαστηριακών ασκήσεων.
Αντικειμενικοί Στόχοι/Επιδιωκόμενα Αποτελέσματα: Το μάθημα αποτελεί γέφυρα ανάμεσα στις βασικές επιστήμες και την κλινική πράξη και στοχεύει στην ανάδειξη της θεμελιώδους σημασίας της φαρμακευτικής αγωγής ως ενός από τα κύρια μέσα για την πρόληψη των ασθενειών και την ανακούφιση από αυτές.
Αρχικά οι σπουδαστές εισάγονται στις βασικές αρχές της φαρμακολογίας και τις έννοιες: υποδοχέας, μοριακός μηχανισμός δράσης φαρμάκων, φαρμακοκινητική και δοσολογικά σχήματα, φαρμακογενετική και εξατομίκευση θεραπεία/δοσολογία και γενόσημο φάρμακο. Στη συνέχεια, εισάγονται στις ιδιότητες μιας νέας ομάδας θεραπευτικών παραγόντων γνωστών ως βιοφαρμακευτικά προϊόντα/βιοφάρμακα στις κύριες διαφορές τους με τα «συμβατικά» φάρμακα και στον τρόπο με τον οποίο έχουν ήδη επηρεάσει τη θεραπεία ασθενειών, ενώ τέλος, εισάγονται στην έννοια της γονιδιακής θεραπείας, στις υποσχέσεις και τα προβλήματά της.
Στους μαθησιακούς στόχους του μαθήματος συγκαταλέγεται η φαρμακολογία του αυτόνομου και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η διδασκαλία της φαρμακολογίας του αυτόνομου νευρικού συστήματος βοηθά στην κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους τα φάρμακα επηρεάζουν τη λειτουργία πολλών συστημάτων του οργανισμού όπως το καρδιαγγειακό, το γαστρεντερικό, το αναπνευστικό και το ουροποιητικό (τα οποία αποτελούν μέρος του μαθήματος Φαρμακολογία ΙΙ). Με αυτή την έννοια το μάθημα αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία ο φοιτητής θα μπορέσει να στηριχθεί για να κατανοήσει τη λογική χορήγησης συγκεκριμένων φαρμάκων έναντι άλλων σε ασθενείς κατά την κλινική άσκησή τους σε μεγαλύτερα έτη σπουδών.
Η φαρμακολογία του κεντρικού νευρικού συστήματος περιλαμβάνει φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία ευρέος φάσματος νευρολογικών και ψυχιατρικών καταστάσεων, καθώς και φάρμακα τα οποία, μεταξύ άλλων, ανακουφίζουν από τον πόνο και δρουν ως αναισθητικά. Επιπλέον, πολλά φάρμακα που δρουν στο ΚΝΣ χρησιμοποιούνται χωρίς ιατρική συνταγή για να αυξήσουν την αίσθηση ευεξίας οδηγώντας στην εξάρτηση από αυτά.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση να:

• Έχει κατανόηση των βασικών αρχών της φαρμακοκινητικής, της φαρμακοδυναμικής, της φαρμακογενετικής, της βιοϊσοδυναμίας καθώς και των βασικών μοριακών και κυτταρικών μηχανισμών δράσης των φαρμάκων και ειδικότερα αυτών που χρησιμοποιούνται σε νόσους του αυτόνομου και του κεντρικού νευρικού συστήματος
• Έχει γνώση της ασφάλειας, της ισχύος, της αποτελεσματικότητας και των ενδείξεων, των παρενεργειών και της τοξικότητας των φαρμάκων
• Είναι σε θέση να διακρίνει την αξία της εξατομικευμένης φαρμακοθεραπείας ανάλογα με την ασθένεια πριν εκτεθεί στον ίδιο τον ασθενή

Γενικές Ικανότητες

Επειδή η έναρξη συνταγογράφησης φαρμάκων σε ασθενείς κατά την άσκηση του επαγγέλματος του ιατρού ταυτίζεται με την λήψη του πτυχίου του, ο φοιτητής θα πρέπει να είναι επιστημονικά καταρτισμένος για την ανάληψη αυτής της ευθύνης. Το μάθημα αποσκοπεί στην εκπαίδευση του φοιτητή για την αναζήτηση, ανάλυση και κατόπιν σύνθεση όλων των φαρμακολογικών δεδομένων που πρέπει να ληφθούν υπόψη ώστε να μπορέσει να προσαρμόσει τα δεδομένα αυτά σε κάθε ασθενή ξεχωριστά και να λάβει αυτόνομα την βέλτιστη απόφαση συνταγογράφησης του κατάλληλου, για κάθε ασθενή, φαρμάκου.
URL Μαθήματος : http://eclass.uth.gr/eclass/courses/SEYA121/
Περιγραφή Μαθήματος:
Συνιστώμενη βιβλιογραφία: Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :
• Goodman and Gilman’s: Η φαρμακολογική βάση της θεραπευτικής, Εκδόσεις Πασχαλίδης, 2 έκδοση, 2015
• Harvey Richard A., Champe Pamela C.: Φαρμακολογία Εκδόσεις Παρισιάνου ΑΕ, 2007
• Rang και Dale: Φαρμακολογία, 7η έκδοση Αγγλική έκδοση, 2η ελληνική, Εκδόσεις Παρισιάνου ΑΕ, 2014 Αθήνα
• E. Ασπροδίνη: Σημειώσεις Πρακτικών Ασκήσεων Φαρμακολογίας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος, 2009
• Brody’s Human Pharmacology Mechanism-based Therapeutics, 6th Edition, Elsevier 2019
• Rang & Dale's Pharmacology 9th Edition, Elsevier 2019
• Bertram G. Katzung, Basic & Clinical Pharmacology, 15th Edition, 2021

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
• Pharmacological Reviews
• Nature Reviews Drug Discovery
• Annual Review of Pharmacology and Toxicology
• Trends in Pharmacological Sciences